وەرگێرانی: هۆزە لە AFP
لە 12ی ئەیلولی ئەمساڵەوە ژمارەیەكی زۆر لە ژنان ئاوارەبوون بەهۆی ململانێ و شەرەكانی سودانەوە، لە مزگەوتێكی سنووری شارۆچكەی وادی حەلفا لە باكووری سودان لە نزیك میسر دانیشتوون. باس لەوە دەكرێت كە لە ئێستا توندوتیژی سێكسی لە ناو شارەكانی سوداندا قەبارەیەكی گەورەی لە خۆ گرتووە.
ئەشرەف ئەل شازلی شارەزایانی نەتەوە یەكگرتووەكان ئەمڕۆ پشتڕاستیان كردەوە، كە توندوتیژی سێكسی لە سودان بەشێوەیەكی بەرچاو بەربڵاوە، هەندێكجار پاڵنەری نەتەوەیی هەیە و وەك “ئامرازی جەنگ” بەكاردەهێنرێت، داوایان كرد بكەرانی ئەم توندوتیژییە دادگایی بكرێن.
بەپێی ئامارێك كە لەلایەن ڕێكخراوی ACLED بڵاوكراوەتەوە، زیاتر لە ١٠ هەزار كەس لە ئەنجامی شەڕەكەدا كوژراون. نەتەوە یەكگرتووەكانیش دەڵێت، شەش ملیۆن و 300 هەزار كەس ناچاربوون ماڵ و حاڵی خۆیان بەجێبهێڵن.
شارەزایانی مافی مرۆڤیش لە ڕاپۆرتێكی تایبەتی توندوتیژی دژی ژنان و كچان و ئیستغلال و دەستدرێژی سێكسی بۆ سەر مناڵان، ڕایانگەیاندووە كە پێدەچێت هێزەكانی پشتیوانی خێرا و هاوپەیمانەكانیان لە پشت زۆربەی ئەو توندوتیژییە سێكسییەوەبن كە لەم ململانێیەدا بەدی دەكرێت.
لە رایۆرتەكەدا ئاماژەیان بە ڕاپۆرتەكانی دەستدرێژی، ئیستغلالكردنی سێكسی، كۆیلایەتی و بازرگانیكردن بە مرۆڤەوە كردووە، كە “ڕەنگە لە هەندێك حاڵەتدا پاڵنەری ڕەگەزی، نەتەوەیی و سیاسی بێت، هەروەها ئاماژەیان بەوەشكردووە، كە حاڵەتی لەشفرۆشی زۆرەملێ و هاوسەرگیری بەزۆری ژنان و كچانیش تۆماركراوە”.
شارەزایان ئاماژەیان بەوە كردووە كە زۆرجار توندوتیژی “وەك ئامرازێك بۆ سزادانی هۆزە تایبەتەكان كە لەلایەن هێزەكانی پشتیوانی خێرا و میلیشیا هاوپەیمانەكانیانەوە كراوەتە ئامانج” بەكاردەهێنرێت، لە هەندێك حاڵەتدا كۆچبەران و پەنابەران و كەسانی بێ دەوڵەتی غەیرە سودانیش كراونەتە ئامانج.
چالاكوانانی مافی مرڤ هۆشداریشیان داوە كە “ئەم كردەوە مەترسیدارانە چیتر لە خەرتوم و دارفور چڕ نەبوونەتەوە، بەڵكو ناوچەكانی دیكەی وڵات، وەك كۆردۆفان بڵاوبوونەتەوە”. ئەوان داوای ئاشكراكردنی ڕاستییەكانیان لەو لیژنانە كرد كە لە مانگی ئۆكتۆبەری ساڵی ڕابردوودا سەبارەت بە پێشێلكارییەكانی مافی مرۆڤ لە سودان دامەزرا، بۆ لێكۆڵینەوە لە توندوتیژی سێكسی بۆ دڵنیابوون لەوەی تاوانباران لێپرسینەوەیان لەگەڵدا دەكرێت.