سازیان تالب
رۆژانی ڕابردوو جیهان بەگشتی و كوردستان بە تایبەتی و بە تەواوەتی سەرقاڵی بە ڕێكردنی ئەو چالاكی و كارانەبوون، كە بۆ مەبەستی بەرەنگاربوونەوەی توندوتیژی دژی ژنان ئەنجامیان داوە، ڕۆژانە بەستنی كۆنفرانس ‌و سیمینار و پیشاندانی ئامارە جۆرا و جۆرەكان، دەركردنی نامیلكە و گۆڤار و ڕۆژنامە و بڵاوكردنەوەی كار و چالاكیەكان بۆ بەرەنگاربونەوەی توندوتیژی دژی ژنان لە ئەجێندای حكومەت ‌و دەسەڵات و گەورە بەرپرساندایە، بەتایبەتی لە كوردستان كە بینیمان بودجەیەكی تایبەتی بۆ تەرخان كرا و تەواوی لایەنەكان بەڕاستەوخۆ بەشداربوون لە و بۆنانەدا.
لەلایەكیترەوە ناوەندێكی گرنگی ئەكادیمی وەكو زانكۆی سلێمانی بەستنی یەكەمین كۆنفرانسی خۆی بەناوی ژن لە ئاوێنەی مێژوودا ڕاگەیاند، كە تیایدا چەندین توێژینەوەی زانستی پێشكەش كرا لە پێناو خزمەت گەیاندن بە دۆزی ژن و كەمكردنەوەی ئەو بەربەستانەی هاتونەتە بەردەمی ژنان.
تائێرە هەموو هەنگاوەكانی 16 ڕۆژەی بەرەنگاربونەوەی توندوتیژی دڵخۆشكەر و پڕ بایەخە، بەڵام ئەم چالاكیانە بۆ كێ بۆ كام ژن؟ ئایا ئەمانە فریای ئەو ژنانە دەكەوێت كە لە دەرەوەی كۆنفرانس و ڕێستۆرانت و بۆنەكانی ناو هۆتێلە گران بەهاكانن؟ لە ڕاستیدا ئەوەی توندوتیژی بەرامبەر دەكرێت خودی (ژن) ە، ئێمە باس لەم جۆرە ژنانە دەكەین ئەو ژنانەی كە هەمیشە سەركۆنە دەكرێن و بە پلە دوو دەبینرێت ئەو ژنانەن كە ڕێگە نادۆزنەوە چۆن ژیانیان بگۆڕن، ئەمانە ئەو ژنانەن كە دوورن لەم ناوەندە ئەكادیمیایانەوە ناتوانن بە شداری ئەو مەراسیمانە بكەن لە ڕاستیدا بەشێكیان كێشەی چونە دەرەوەیان هەیە لە ناو ماڵەكانی خۆیان بەشێوەیەك لە شێوەكان زیندانین لێیان دەدرێت لەلایەن باوك و براو مێردەكانیانەوە، وەكوو خزمەتكار سەیر دەكرێن. ژنانی دەرەوەی سەنتەری شارەكانن، ئەو ژنانەن كە بۆ تیكەیەك نان كرێكارن وەیان خزمەتكاری ماڵانن و چاوەڕێی ئەوەن هاوكاری بكرێن.
بەداخەوە لە ئێستادا نمونەی زۆرمان لەم جۆرە ژنانە هەیە كەدەستیان ناگات بەهیچ هۆكارێكی پێشكەوتن ‌و نازانن چۆن ئەم هۆكارانە بكەنە پردی پەڕینەوە لە ژیانێكەوە بۆ ژیانێكی باشتر، بێگومان هەموومان دەزانین ئێستا ئامڕازەكانی پێشكەوتن ‌و تەكنەلۆژیا زۆر و بەردەستن، بەڵام ئەم ئامێرانە نەیانتوانیوە ئەقڵی چەقبەستووی كۆمەڵگە لە بەرامبەر كرانەوەی جیهان و لە بەرامبەر ئەو پێشكەوتنە گەورەیە بكەنەوە كە مرۆڤایەتی لەم دوو دەیەی ڕابردوودا بەهۆی پێشكەوتنی ئینتەرنێت و هاتنی سۆشیال میدیا بەخۆیەوە بینیویەتی، دەبینین بیركردنەوەی كۆمەڵگە لە بەرامبەر ژنان و كچان نەیتوانیوە بە جۆرێك بگۆڕێت لە بەرامبەر ڕوودانی هەڵەیەكدا بیر لە كوشتن و لە ناوبردن نەكەنەوە.
بە نمونە ڕۆژانە هەواڵی كوشتن و توندوتیژی ژنان لە ناو تۆڕە كۆمەڵایەتیەكان دەبینین، هەر لە بەر ئەوەیە ئەم گەشە سەندنەی تەكنەلۆژیا خزمەتێكی ئەوتۆی بەم چینە نەگەیاندوە، چونكە لە ڕووی كۆمەڵایەتیەوە باری سەر شانی ژنانی قورستر كردووە.
كەواتە پێویستە چی بكەین بۆ پاراستنی ژنان…
لە ئێستادا جیهان سەرقاڵی ئەوەیە چۆن بەرەنگاری توندوتیژی ببنەوە، نەك تەنها لە ماوەی 16 ڕۆژدا بەڵكوو بۆ هەمیشە تا كار لەسەر بنبڕكردنی ئەكرێت، ئەوەش بەوە دەبێت بەپلەی یەكەم هێڵی گەرم هەبێت لەلایەن هێزی ئەمنیەوە پارێزگاریان لێبكرێت و جێگایەكی كارا هەبێت بەناوی شەڵتەر بۆ ئەو ژنانەی ڕوبەڕووی توندوتیژی دەبنەوە، دواتر گوێیان لێبگیرێت و باوەڕیان پێبكرێت، هیچ كات بەهانەی نەبونی سەرپۆش و دانەپۆشراوی جەستە نەبێتە هۆكاری یەكەم بۆ ئەو ڕوداوانە و پاسا و بۆ ئەنجامدەر نەهێنرێتەوە، دواتر بیر لەوە بكەینەوە چارەسەری پێویست چیە و چۆن ئەم كەیسانە دەبرێنەوە ناو كۆمەڵگە و چارەسەری خێزانییان بۆ دەكرێت و بەردەوام بە دواداچوون بكرێت بۆیان.
هاندانی ژنان بۆ بەشداری پێكردنی خۆپیشاندانەكان و دەنگی ناڕەزایەتی هەڵبڕین لە بەرامبەر ئەو نایەكسانیانەی لە ناو ژینگەكەی توشی دەبێتەوە. بردنە دەرەوەی كار و چالاكیەكان بۆ دەرەوەی شارەكان و بەتایبەتی ناو گوندەكان و قەزا و ناحیەكان ژنان بەشداری پێبكرێت هانبدرێت كە ئەویش مرڤە و دەتوانێت بەشداری چالاكیەكان بكات، لە ناو خۆیاندا توندوتیژی بەرامبەر یەكتر نەكەن، ئەمەش پێشكەشكردنی پشتیوانیە بۆ ژنان و كچان پێش ڕوودانی كارەساتەكان گرنگیدانە بە ستراتیژی خۆپاراستن پێش ڕوودان. بەكارهێنانی ژنان و پیاوان لە هەڵمەتەكانی بەرەنگاربونەوەی توندوتیژی دژی ژنان و سپاردنی بەرپرسیاریەتی پێیان تاوابكرێت كۆمەڵگە هەموی پێكەوە بەشداربن.
سەرجەم كەناڵەكانی ڕاگەیاندن لە هەوڵی ئەوەدابن پلاتفۆڕمەكانی سۆشیال میدیا بكەن بە سەكۆی بڵاوكردنەوەی ئەو چالاكیانەی كە خۆی دەبینێتە و لە نوسین و وێنە و ڤیدیۆ كە تیایدا بەشێوەیەكی زانستیانە و ئەكادیمیانە ئەو پەیامانە بەرجەستە بكەن، دادگاكان بكرێتە شوێنی لێپرسینەوەی ئەوكەسانەی توندوتیژی دژی ژنان ئەنجامدەدەن كە مەرج نیە هەمیشە پیاوان بن، یاسایەكی بەهێز لە پشت پاراستنی ژنەوە بێت دادوەر ئیمانی بەم پرسە هەبێت و لە ناخییەوە كاری بۆ بكات، تەواوی ڕێكخراوەكانی كۆمەڵگەی مەدەنی و ڕێكخراوەكانی ژنان بخرێنە خزمەتی ئەم پرسەوە. ئەم چالاكیانە دەبێت بكرێت بە بەشێك لە چالاكی ساڵانە و مانگانە و ڕۆژانەی سەرجەم لایەنەكان بەباوەڕەوە كاربكەن بۆ پاراستنی ژن، نەك تەنها لە 16 ڕۆژەی بەرەنگار بونەوەی توندوتیژی بەڵكوو لە تەواوی ڕۆژەكانی ساڵدا.