نوسینی: ڕۆژنامەنووس لۆنا بەكر
لە زمانی كوردیدا ئەگەرچی دابەشكاری ڕەگەزی وەك پێكهاتەی زمان، دابەشكردنی بەسەر نێر و مێدا بەشێك نییە لە ڕێزمانەكەی، بەڵام بە سەدان و بگرە هەزاران وشە و دەربڕین هەن كە بە تەواوی دەستنیشانكردنی ڕەگەزەكان یەكلا دەكاتەوە، وەك بەكارهێنانی وشەكانی كاك، بەڕێز، خانم، خاتوون هتد.
زۆر دەربڕینی تر كە لە زمانی ئێمەدا جێگەیان بۆتەوە، تا ئێرە بابەتەكە تەواو ئاسایی و قبوڵكراوە چونكە هەر زمانێك لە ڕووی پێكهاتەوە قۆناغی زۆری بڕییوە، ئەو شتانەشی كە بوون بە فۆڕمی زمانەكە و بەشێك لە ڕێزمانەكەی وەك شتێكی جێگیر و نەجوڵاو بە میرات دەمێنێتەوە و هەمووان بۆ پارێزگاری لێكردنی لە هەوڵی ئەوەدا دەبن كە بنەما و چاوگی زمانەكە بپارێزن، سەرباری زۆر گۆڕانكاری بەرپێنەگیرا و سەرچاوە نەزانراو، بەڵام هەمیشە ئەبێت لە یادمان بێت كە زمان ئاوێنەیەكی تەواو بێخەوش و ڕوونە بۆ پیشاندانی دەروونی كۆمەڵایەتی و بیركردنەوە و گۆشەنیگای هەر میللەتێك كە بە زمانێك دەدوێن.
لەم ڕووانگەیەشەوە كاتێك ورد دەبینەوە لە زمانی كوردی ناتوانین تێبینی نەكەین و خۆمان لابدەین لەوەی كە مێژووی پیاوسالارانەی پڕ لە دەستەڵاتی پیاو چۆن هەژموون و كاریگەری گەورەی هەیە بەسەر زمانەكەوە بە جۆرێك كە تیایدا ژن نەك ڕۆڵی نییە بگرە ستەملێكراویشە و ئەو جیاوازی ڕەگەزییەی كە لە ڕێزمانەكەیدا نییە بە فۆڕمێكی تر خۆی خزاندۆتە ناو زمانەكەوە، لە فۆڕمە جیاوازەكانی دەركەوتنی زماندا لە قسەی ڕۆژانە، نەستەق، ئەدەبیات، پەند و تا دەگاتە گۆرانییەكانیش پڕن لە وێنەی شكاوە و بە كەمبینینی ژن، كەمینی ئەو جارانەی كە كارێكی باش و گونجاو بە كارێكی پیاوانە دەزانین، كەمنین ئەو بەڵێنانەی بە پیاو قسەی كردووە یەكلا دەكرێنەوە، سەدان و دەیان جار بۆ ئەوە خانمێتی و ئازایەتی ژنێك وەسفبكرێت دەبێ بڵێین وەك پیاوە، ئاشنای ئەو قسانەشن كە كاتێك پیاوێك لاواز دەبینرێت ڕاستەوخۆ دەڵێن وەك ژن، باوكان زۆربەی جار بۆ گەورە نیشاندانی ڕۆڵی كچەكانیان بە كوڕەكەم بانگیان دەكەن، ئەوە هەرگیز جێگەی لەبیركردن نییە كە بۆ ئەوەی كەسێك ئیستیفزاز بكەیت باسی خوشك و دایكی بكە، جنێوەكان، كۆڵانەكان، دەربڕینەكانمان، پڕن لەو وێنە پڕ لە قارەمانێتی و فەزڵ و گەورەییانەی بە بەری پیاودا كراوە و پڕیش لەو وێنە شكاوانەی خراونەتە پاڵ ژن.
بۆیە وەك بابەتێكی ئینسانی هەموو كاتێك جێی تێڕامان و پرسیار لە بارەوەكردنە كە بۆچی ئەم ڕەوتە لە ئایدۆژیا و ڕووئیای دەستەجەمعی هەتا ئیستاش درێژەی هەیە و هێشتا بە كارهێنەرانی زۆر زیادن؟ بەڵام كاتێك وەك كوردێك سەیری كلتوری تەماشاكردنی ژن دەكەیت وەك “زەعیفە” ئەوكات تێدەگەیت كە بۆچی ئاساییە هەتا ئیستاش كەسانێك كە زمانحاڵ و نوێنەری خەڵكن هێشتا لەو ئاستە لە مەعریفە و دونیابینیدان كە بۆ وەسفكردنی هاوپیشە و هاوڕێیەكیان بە كاك خاتوون بانگی بكات!
كچەكانتان فێربكەن وەك خانمێك و وەك مێیەك خۆیان خۆشبووێت و ڕێز لە ئەو شتانە بگرن كە هەڵگرین و سڵ نەكەنەوە و شەرم نەكەن.
تێبینیـی :- ئەم قسانەی من لە چوارچێوەی ئەو تێڕوانینە جیهانییەدا نییە كە لەسەر پرسی ڕەگەزەكان ڕەگ و ڕیشەیەكی مێژوویان هەیە ئەوەیان بابەتێكی دیكەیە، چونكە ئەوەش بۆ خۆی پرسیارێكی وجودییە كە بۆچی و بە چ ڕیكەوتێك عەزیمان لە بەری مێ كرد و پەمەی و سورمان كردە ڕەنگی ئەوان و پانتۆڵی شین و بێڕەنگیش كرا بەبەری پیاودا؟!